(Klein) Schalk Burger

Ek het van die webtuiste bewus geword toe ek ‘n brief van die N.G. Kerk op Vanwyksvlei ontvang het wat gerig was aan my skoonpa, Jack Visser.  Hy is omtrent 9 jaar gelede oorlede.  My skoonma leef nog en was pas 90 jaar oud.  Sy woon in Hartenbos.  Ek is getroud met Rina, die oudste kind van Jack en Pop Visser.  Rina se broers is Piet Tekkies, Jan en Tem.  My skoonpa se broers was Ds. Ben Visser wat vroeër predikant op Vanwyksvlei was, sowel as oom Gielie Visser wat later met tant Ellie getroud was.

Ek het in 1961 standerd 8 geslaag op Vanwyksvlei en is daarna na die Hoër Jongenskool in die Paarl waar ek in 1963 matriek geslaag het.  Daarna weermag toe vir 9 maande opleiding waarvan drie maande in die Diensvakskool in Pretoria en 6 maande op Upington.  Dit is op Upington wat ek weer vir Rina raakgeloop het en is 1966 met haar getroud.  Ons het 4 kinders, twee dogters en twee seuns.  Ons jonger dogter en die twee seuns is almal op die 10de Mei gebore in die jare 1970, 1972 en 1974.  Ons is ryklik geseën met 9 kleinkinders, 6 seuns en 3 dogters.

Ek het op Vanwyksvlei in die Standard Bank begin werk op 2 Januarie 1965 met die ongelooflike salaris van R79 per maand.  Daarna het ons die land deurkruis soos wat die bank ons verplaas het.  Ek het later oorgegaan na Nedbank toe. Ons moes altesaam 14 keer trek.  Die laaste 10 jaar van my loopbaan het ons op Bloemfontein deurgebring waarna ons in 2004 na my aftrede na Kleinbrak verhuis het en hopelik hier sal kan aanbly tot die einde toe.

Ek dink soms terug aan die mense van wie meeste al vergeet het, soos oom Jasper Cloete, die opsigter by die skool met sy allemintige snor.  My pa en oom Ben Jovner was so lief om dambord teen mekaar te speel.  Oom Willie Vos het ons skoene reggemaak en hy het baie kwaad geword as ons hom vertel het die wêreld draai in die rondte. Oom Ras het baie geld gemaak met al die Peps lekkers wat ons daar by sy kafee gekoop het.  Sal ek ooit vergeet van die twaksakkie met die tiekies en sikspense wat hy in sy onderbaadjie se sak gedra het om Sondae voor kerk vir ons te help met kleingeld vir die kollekte.  Oom George Nolte het een somer vertel dat daar so baie muskiete is dat wanneer hy met sy sweep klap daar so ‘n bloedstreep deur die lug sit.

My broers en susters is oor die land versprei in Pretoria, Nelspruit, Welkom, Merweville, Somerset Wes, Paarl en Kraaifontein.  My suster, Herma, is reeds oorlede, en Tollie se vrou is ook onlangs oorlede.  Ja, hulle kap nou hier in ons bos!

Opregte dank aan Annien en Van der Spuy vir hierdie web tuiste.  Ek sien uit na verdere bydraes van die ander Vanwyksvleiers.

Fransie Human

Hoop nie ek klink te sinergisties of selfs fundamentalisties nie, maar die bestaan van die webtuiste is die Wondelikste nuus wat ek in maande gekry het!

Sal verseker stories en foto's later stuur. Wou net eers BAIE DANKIE sê hiervoor. Vanwyksvlei sal altyd deel wees van my mens-wees.

Pieter Fourie

By Groot Schalk Burger gehoor van die webblad en kom inloer (wonder wat het van Klein Schalk geword) en skielik was ek vasgevang in  heimwee en 'n knop in my keel wat nie wou afsluk nie. Die dorp lyk nog net soos ek onthou, sal sekerlik nog 'n  grondplan kan  teken as ek konsentreer wat op my ouderdom moeiliker is as wat ek sou wou erken.

Ek het op Kleinvlei grootgeword, bure met Schalk en Ansie Burger op De Nauwte en Tiny en Klein Piet Fourie op Takdam. In 1950 skool toe saam met Schalk. Sy ma het hom bietjie tuis geleer en hy is sommer Sub B toe. Na 'n week het die juffrou besluit daar is niks wat hulle vir my en Ansie in Sub A kon leer nie en is ons ook opgeskuif. 

Daarna was ons drie saam tot Std 8 waar ons saam met Tiny, Salome de Bruyn, Wilma van Heerden en Dina Jacobs 'n reuse klas van sewe gevorm het. Die lewe soms moeilik gemaak vir Mnre Krynauw, Hanekom, Mostert en Snyman en ook Mev Brink. Schalk en ek is Paarl Boishaai toe, Ansie en Tiny na Larochelle en vir twee jaar het ons saam die skooltrein gery tot op Hutchinson.

Alles was toe so anders en so eenvoudig.  Ons kon kaalvoet loop en khaki dra en veld toe gaan en die koeelkop uitklim en niemand was bekommerd nie.Ons het dikwiel fietse gery, Raleighs en Humbers, dunwiele was hopeloos in sand en soms geval en vel verloor maar selde was dit nodig vir 'n besoek aan Dr Hattingh. Wie onthou nog Gouws en Hattingh Ingenieurs?

Soms het ons probeer rook en gehoes en naer geword maar niks geweet van dwelms. Ons was soms in die moeilikheid maar oor die algemeen meer dikwels in die kerk as Mnr Hauman se kantoor. Saans kon ons sterre sien en die eerste Sputnik volg.By die dam het ons blou bottels en patroondoppies en sigaretblikkies uit 'n ou ashoop gegrawe en by die enkele geleenthede wat daar water was en klei, het ons kleilat gegooi en probeer om klein kolganse te vang, gewoonlik onsuksesvol maar heerlik in die modder.

Wanneer daar water was, het die dorp se voor geloop en het dit nuwe geleenthede vir speel en kattekwaad geskep. Dan het oom Ras le Roux, die koster, se vrugtebome beter gedra en het ons in die aand soms 'n paar gaan gaps. Hy het altyd sy melkbokke in 'n opgeboude kraal aangehou. Later het hy net die krale opgebou en, siedaar, met dak, deure en vensters die dorp se eerste kafee waar ek elke week my sjieling sakgeld spandeer het, 6 pennies op lekkers en 6 pennies op suiker. 

Saam met my bende volgelinge, Klein Piet Fourie, sy neef Japie Bothma, Gawie Rossouw en die Jacobs tweeling, Josef en Benjamin, het ons asbosskerms in die veld gebou, suiker in 'n Cobra politoerblik se deksel gesmelt en baie meer suiglekkers gemaak as wat oom Ras kon bied.

In tant Maria Esterhuizen se huisie agter in oom Koos Smit se erf het ek loseer en het ek met 'n kers of lantern my huiswerk gedoen. Sy kon nie elektrisiteit van Avenants Lig en Krag bekostig nie maar ek het nooit die verskil agtergekom nie. My geheue het definitief al verswak, ek dog Gerber was oom Hannes Walters met die twee mooi en slim dogters en Max Kupfer die Avenants met die hotel langsaan. My pa was 'n Walters man, het een maal per jaar voor Kersfees by Avenants ingestap en vir Theo of 'n klerk gevra om vir hom 'n bottel soetwyn uit die drankwinkel te gaan haal. Nooit sy voete self daar gesit nie. Dalk sien ds Brink!!

Agter op oom Frans van der Westhuizen of Soon Oberholzer se lorrie met n kap het ons gaan rugby en netbal speel sommer so op grondvelde. Die skole met sagter velde se spanne het gewoonlik vroeg by ons opgedaag sodat hulle eers klippe van die veld kon afgooi. Ons veld was rof want elke pouse het die hele skool se seuns op hom sokker gespeel met 'n tennisbal.

Rugby was almal deurmekaar, te min vir ouderdoms groepe. Nerwe is afgeval en tone stukkend gestamp of getrap want tokse was nie 'n vereiste nie maar vanaand, op pad terug, was jy soms gelukikig om langs 'n meisie te kan sit en, terwyl die winterwind by baie gaatjies inkom, 'n kombers te deel en haar hand vas te hou. Party outjies het selfs gespog dat hulle 'n hand op 'n  knie gehad het maar ek het maar  altyd getwyfel oor die egtheid van sulke spoggery.

Na skool is Schalk en ek Pretoria Universiteit toe, hy ingenieurswese en ek veeartseny. As beurshouer moes ek vir die staat werk en begin in Upington waar ek bly tot 1969. Hier ontmoet ek ook my vrou Patricia (nee Holmes) en trou ons in 1968.

Ek verlaat die staatsdiens en die Kalahari, die eerste met vreugde, die tweede met hartseer en begin my eerste eie praktyk in Vredendal maar verskuif  in 1970 na Sasolburg in die Vrystaat waar ek my praktyk oor die volgende 32 jaar opbou.

Ons is geseen met 2 dogters en 2 seuns en 'n rype oes van 8 kleinkinders, 5 seuns en 3 dogters.

Ek verkoop my praktyk in 2002 en skuif in 2003 na Pretoria waar ek vinnig ontdek dat aftree nie vir my is nie. Om te kompenseer doen ek nou lokumwerk vir my vriende en spandeer 4 tot 6 mde per jaar in Engeland waar ek inverskeie praktyke aflos. Verder spandeer ek tyd met my familie en werk in my posseel tuintjie of besoek die wildtuine wanneer ek kan.

My suster Retha leef nog en woon in Goodwood in die Kaap maar Klein Piet Fourie, Takdam is reeds oorlede.